"Κεϋνσιανισμός" επικράτησε να λέγεται η πρακτική εφαρμογή των οικονομικών αντιλήψεων του μεγάλου Άγγλου οικονομολόγου Τζον Μέιναρντ Κέυνς (John Maynard Keynes), κυρίως για την τόνωση της οικονομίας με δημόσια έργα και με τον δημόσιο δανεισμό. Με την εμπειρία της οικονομικής στασιμότητας στη Βρετανία το διάστημα 1920-1930 και της Μεγάλης Κρίσης 1929-1932 στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Κέυνς αναθεώρησε τις κυρίαρχες τότε οικονομικές αντιλήψεις και επεξεργάστηκε τη θέση ότι, στις αναπτυγμένες χρηματικές οικονομίες είναι δυνατό να υπάρχει πλεόνασμα κεφαλαίων που να λιμνάζει και να μη κατευθύνεται σε επενδύσεις, αν δεν βλέπει ελκυστική προοπτική κέρδους. Τότε, υποστήριξε ο Κέυνς, το κράτος πρέπει να δημιουργεί ζήτηση στην οικονομία με δημόσια έργα, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ελλείμματα στον προϋπολογισμό. Δημιουργείται έτσι απασχόληση, τα καινούργια εισοδήματα τονώνουν με τη σειρά τους τη ζήτηση, και το πολλαπλασιαστικό αυτό αποτέλεσμα ανορθώνει την οικονομία.
Μετά το πρόγραμμα Νιου Ντιλ του προέδρου Ρούσβελτ στις ΗΠΑ, και τον εκτεταμένο οικονομικό σχεδιασμό στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, οι ιδέες αυτές καθόρισαν την οικονομική πολιτική των δυτικών χωρών (αλλά και πολλών χωρών στον Τρίτο Κόσμο) μέχρι και τη δεκαετία του ’70 περίπου. Τότε εμφανίστηκε σοβαρή στασιμότητα μαζί με πληθωρισμό, και η αναθεώρηση οδήγησε στην επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού.
"Νιου Ντιλ" (New Deal), "Νέα Συμφωνία" ή "Νέα Κατανομή" ονόμασε ο πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ το πρόγραμμά του για την έξοδο από τη Μεγάλη Κρίση του 1929-1932, που ρήμαξε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Το πρόγραμμα αυτό αναπτύχθηκε κυρίως σε δύο φάσεις, 1933 και 1935-36, και περιλάμβανε: έλεγχο των τραπεζών και του νομίσματος, εγγύηση των καταθέσεων, δημόσια έργα και απασχόληση των ανέργων, στήριξη αγροτικών τιμών και σχεδιασμό της αγροτικής παραγωγής, ανάπλαση καθυστερημένων περιοχών (Κοιλάδα Τενεσί), εργατικά δικαιώματα, λαϊκή στέγη, ασφάλιση υγείας και συντάξεις.
Παρά την πεισματική αντίσταση της παραδοσιακής Δεξιάς (Old Right), που καταπολέμησε τα μέτρα μέχρι και στο Ανώτατο Δικαστήριο, με ελάχιστες εξαιρέσεις το πρόγραμμα στάθηκε, η ανεργία μειώθηκε θεαματικά και η οικονομία –παρά τη δεύτερη ύφεση του 1937– ανασυγκροτήθηκε γρήγορα. Οι ρυθμίσεις αυτές θεμελίωσαν το κοινωνικό κράτος στις ΗΠΑ και βρήκαν πολλούς μιμητές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου