Ο ψευδάργυρος ανήκει στα μικροθρεπτικά συστατικά και είναι ένα απαραίτητο μέταλλο το οποίο χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός σε πολύ μικρές ποσότητες. Μάλιστα θεωρείται το μέταλλο με την υψηλότερη συγκέντρωση στο ανθρώπινο σώμα αμέσως μετά τον σίδηρο. Ο ψευδάργυρος είναι δομικό συστατικό σε πολλά ένζυμα και έχει πολλές βασικές λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισμό, αφού συμβάλλει στην καλή λειτουργία συστημάτων όπως το ανοσοποιητικό και στην
προστασία του οργανισμού από μολύνσεις, ιώσεις και ασθένειες.

Πόσο ψευδάργυρος χρειάζεται;

Τα περισσότερα άτομα, στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, λαμβάνουν τις επαρκείς ποσότητες ψευδαργύρου μέσα από μια ισορροπημένη δίαιτα και την ποικιλία τροφίμων. Για το λόγο αυτό η ανάγκη για συμπληρωματική χορήγηση είναι σχετικά σπάνια. Το ανώτατο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα είναι στα 15mg, όσο και η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (Recommended Daily Allowance, RDA), ενώ οι απαιτήσεις αυτές αυξάνονται σε ειδικές καταστάσεις όπως στην εγκυμοσύνη. Ειδικότερα οι ανάγκες, ανάλογα με την ηλικία κυμαίνονται στα νεογνά (0-6 μηνών: 2 mg, 7-12 μηνών: 3 mg), στα παιδιά (1-3 ετών: 3 mg, 4-8 ετών: 5 mg, 9-13 ετών: 8 mg), στους άντρες: 11 mg και στις γυναίκες: 8-9 mg.

Ποιες είναι οι βασικές λειτουργίες του;

Κύριες λειτουργίες του είναι: η συμμετοχή του στη δομή των πρωτεϊνών και στην έκφραση των γονιδίων και τη μεταγραφή και ακριβώς αυτή η απαίτηση του οργανισμού για τη σύνθεση του DNA και των νέων ιστών καθιστούν το ψευδάργυρο ζωτικής σημασίας για την ομαλή αύξηση και ανάπτυξη. Παίζει ρόλο επίσης στη δομή των κυτταρικών μεμβρανών, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος (απαιτείται για τη δημιουργία των Τ-λεμφοκυττάρων, των λευκών κυττάρων του σώματος) και την προστασία από μολύνσεις καθώς και την επούλωση από τραύματα και στην αποστολή σήματος από το κύτταρο για απελευθέρωση ορμονών. Επίσης προσφέρει μεγάλη προστασία ενάντια στο κρυολόγημα και τις ιώσεις και βοηθά στην απομάκρυνση κάποιων τοξικών μετάλλων από το σώμα (π.χ. κάδμιο και μόλυβδος).

Διατροφικές πηγές

Τροφές πλούσιες σε ψευδάργυρο είναι το τυρί π.χ. τύπου τσένταρ, τα θαλασσινά πχ τα στρείδια και τα ψάρια πχ σαρδέλλες, το κρέας (κόκκινο κρέας και κοτόπουλο), το αβγό και πολύ λιγότερο στο γάλα. Τον συναντούμε κυρίως στα ζωικής προέλευσης τρόφιμα, από τις οποίες συνήθως απορροφάται καλύτερα, αλλά και σε μικρότερες ποσότητες σε φυτικά τρόφιμα όπως οι ξηροί καρποί, τα φασόλια και οι φακές και τα δημητριακά ολικής άλεσης π.χ. ψωμί.

Τι παθήσεις δημιουργεί η έλλειψή του;

Η έλλειψη του ψευδαργύρου είναι σχετικά σπάνια και μπορεί να εμφανιστεί είτε σε νήπια είτε σε αλκοολικά άτομα είτε σε περιπτώσεις ορισμένων νοσημάτων π.χ. πεπτικού. Τα κυριότερα συμπτώματα έλλειψης του είναι :
  • συχνές λοιμώξεις
  • μειωμένη όρεξη
  • μειωμένη αίσθηση γεύσης και όσφρησης
  • αλωπεκία (Απώλεια μαλλιών)
  • καθυστερημένη επούλωση των τραυμάτων
  • παθήσεις του δέρματος
  • χαμηλό ανοσοποιητικό
  • μειωμένη ανάπτυξη των παιδιών πχ χαμηλό ύψος, καθυστερημένη ανάπτυξη χαρακτηριστικών του φύλου
  • χαρακτηριστικά λευκά στίγματα στα νύχια
  • υπογοναδισμός στους άνδρες
  • αδυναμία όρασης στο σκοτάδι

Ποιες καταστάσεις συνδέονται με αυξημένο ψευδάργυρο;

Η υψηλή πρόσληψη του ψευδαργύρου γίνεται τοξική, όταν υπερβεί τα 200 mg. Τότε εμφανίζονται συμπτώματα όπως έμετος και ναυτία. Τα υψηλά επίπεδα ψευδαργύρου μπορεί να προκαλέσουν έλλειψη χαλκού, μπορεί να αλληλεπιδράσει με το σίδηρο (λειτουργούν ανταγωνιστικά) και να προκαλέσει ενδεχόμενη έλλειψη του. Επηρεάζει την απορρόφηση φαρμάκων και επηρεάζεται από σκευάσματα κορτιζόνης και διουρητικά θειαζίδης, τα οποία αυξάνουν την έκκριση του.
Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος