Μόνο αυτά δεν χρωστάνε.

Όποιο φόρουμ «πολιτικών» συζητήσεων και αν διαβάσεις, όποιο τηλεοπτικό «διάλογο» και αν παρακολουθήσεις, πάντα κάποιος περιμένει στη γωνία να καταγγείλει τους «προδότες πολιτικούς που ξεπουλάνε την Ελλάδα», τους «εβραίους που δρουν μυστικά να την αφανίσουν», τα «ξένα συμφέροντα» που συνωμοτούν μυστικά να αγοράσουν την Ακρόπολη και τα νησιά μας, «το Γουδή που περιμένει τον πρωθυπουργό» και όλο του το σόι.

«Σκοτώστε τον» διάβασα κάπου για κάποιον πρώην υπουργό. Από κάτω με αλαλαγμούς το πλήθος υπερθεμάτιζε «να τον σφάξουμε και αυτόν και τους άλλους».

Κάποτε όλους αυτούς τους βλέπαμε στην αγορά (ιντερνετική ή μη) και σπάγαμε πλάκα. Σήμερα η φωνή τους σκεπάζει βίαια κάθε απόπειρα λογικής σκέψης και πολιτισμένου διαλόγου. Γαυγίζουν λόγο μισαλλοδοξίας και φανατισμού. Αφορισμών, εύπεπτων συνθημάτων και επικίνδυνων διαχωρισμών σε "πατριώτες" και "προδότες". Δεν εκπλήσσομαι. Κάτι είχα γράψει κάποτε: «Ήδη έχει αρχίσει (αλλά ακόμα έχει δρόμο για να κορυφωθεί) να εξαπλώνεται το σαράκι του λαϊκισμού ακόμα και εκεί που δεν μπορούσες, μέχρι πρότινος, να φανταστείς ότι θα βρει ανταπόκριση. Όσο θα πλησιάζουμε προς τη de jure χρεωκοπία της χώρας θα διαβάσεις και θα ακούσεις απόψεις ασύλληπτου έρωτα με το πιο κρετίνικο μέρος της ανθρώπινης φύσης. Φυλάξου.» (1/3/2011)

Το ποσοστό των ηλιθίων στις ανθρώπινες κοινωνίες δεν αλλάζει δραματικά από εποχή σε εποχή. Όποιος νομίζει ότι στην εποχή του Περικλή ή του Τραϊανού στη Ρώμη οι ηλίθιοι ήταν σημαντικά λιγότεροι απ’ ότι σήμερα, σφάλει. Οι κοινωνίες που έφτασαν στην ακμή τους δεν στερούνταν ανόητων. Στερούνταν απλά τη δύναμή τους καθώς περίσσευε η δύναμη του ορθού λόγου και της ευθύνης. Ο ανόητος ήταν περιθώριο, όχι πρώτο τραπέζι πίστα και τηλεπαράθυρο.

Στις κοινωνίες αυτές η φράση «αναλαμβάνω την ευθύνη» δεν ήταν κενή περιεχομένου όπως σήμερα. Για τον πολίτη ήταν καμπανάκι για διαρκή έλεγχο της σχέσης του με την πόλη. Των δικαιωμάτων και, κυρίως, των υποχρεώσεών του. Και στο τέλος, απαξίωσή του, ηθική και κοινωνική. Για τον κυβερνήτη ήταν τιμωρία και αυτοτιμωρία. Εξορία, περιθωριοποίηση, εξοστρακισμός.

Στις κοινωνίες που άφησαν πίσω τους τέχνη και πολιτισμό δεν τέθηκε ποτέ ως δίλλημα το «εγώ ή η πόλη;». Και επιπλέον, η ανυπαρξία αυτού του διλλήματος, όσο και όπου άντεξε, υπήρξε η κινητήριος δύναμη για τη συνέχεια τους μέσα στο χρόνο. Η εμφάνιση του διλλήματος αυτού στάθηκε, σε γενικές γραμμές, και η κύρια αιτία της παρακμής και του αφανισμού τους.

Στην Ελλάδα της χρεοκοπίας κυβερνήτες είναι η ανευθυνότητα και ο λαϊκισμός. Το σπίτι του γείτονα που καίγεται αποτελεί αδιάφορο γεγονός στο βαθμό που δεν απειλεί το δικό μας. Αν φτάσει να το απειλήσει, ο γείτονας βαπτίζεται εχθρός, εκεί που θα έπρεπε να λειτουργήσει ως αλληλέγγυος. Και τότε ξεκινάει το «όλοι εναντίον όλων» όπως θα έλεγε ο Χομπς. Για το κακό που με βρήκε φταίνε οι άλλοι. Εν τω μεταξύ το σπίτι συνεχίζει να καίγεται αδιαφορώντας γι’ αυτό ακόμα και ο ιδιοκτήτης του. Το θυμικό του έχει πιο σοβαρή δουλειά να κάνει…

Σε λίγο θα μπουν οι τίτλοι τέλους στην ελληνική τραγωδία που – δυστυχώς - έπαιξαν κωμικές φιγούρες. Δηλαδή ούτε μια τραγωδία της προκοπής δεν καταφέραμε για το τέλος. Μια τραγωδία που θα είχε ηθικό, παιδαγωγικό και ψυχολογικό αποτέλεσμα. Αντ' αυτού, οι θεατές μπήκαν στη σκηνή και έγιναν ένα με τους ατάλαντους ερμηνευτές σε ένα πανηγύρι παράνοιας και αυτοσχέδιου νοσηρού χορού. Δεν υπάρχουν πια θεατές. Τα μάρμαρα του αρχαίου θεάτρου δε σαλεύουν για να αποκαταστήσουν την τάξη. Αυτή είναι η νέα ελληνική τραγωδία! Ένα προϊόν που θα διδάσκεται στα χρόνια που έρχονται όχι σε κάποιο μάθημα φιλολογίας ή θεάτρου, αλλά στις θετικές επιστήμες. Στη φυσική και στη χημεία. Για να μαθαίνουν οι νέοι πως το αποτέλεσμα πάντα έχει αιτία. Και η αιτία πάντα έχει συστατικά. Στην ελληνική περίπτωση την αδιαφορία για την ίδια τη χώρα. Την ιδιωτεία, τη φαυλότητα, την απαιδευσιά και το σύνδρομο του καραγκιόζη.

Πέρα από τους ανθρώπους που αγαπώ και εκτιμώ, αδιαφορώ για την τύχη τού οποιουδήποτε βλάκα. Ό,τι και να γίνει, όση στάχτη και να απλωθεί στην πόλη, το φως το νερό και η πέτρα θα μείνουν εδώ. Γιατί μόνο αυτά δεν χρωστούν σε κανέναν. Μόνο να λαμβάνουν έχουν περιμένοντας υπομονετικά. Και μάταια. Αυτή είναι η δική μου Ελλάδα και αυτή θα μείνει εδώ σε πείσμα της ανευθυνότητας που βαπτίστηκε "αγανάκτηση". Τώρα που ξεκινάει η δική σας των εισαγωγικών, σταματάει η δική μου των άνευ. Δεκαετίες τώρα με αυτή πορευόμουνα. Νισάφι πια. Είστε ανίκητοι!

DIMITRIS ALIKAKOS