Γλυκάνισος: Και γλυκός και άνισος!

Ο γλυκάνισος (pimbinella anisum) ανήκει στην οικογένεια Umbelliferae. Η σπορά του γίνεται σε ξηρό, θερμό και ελαφρύ χώμα στις αρχές του Απρίλη. Ανθίζει τον Ιούλιο, ωριμάζει τον φθινόπωρο, οπότε γίνεται και η συγκομιδή του. Γίνεται παραλαβή του σπόρου και αυτοί αφήνονται να ξηραθούν σε ημισκιά. Ο σπόρος του Ισπανικού γλυκάνισου έχει το μεγαλύτερο μέγεθος και χρησιμοποιείται κυρίως στην φαρμακευτική. Οι σπόροι του Ρωσικού και Γερμανικού γλυκάνισου έχουν
μικρότερο μέγεθος και είναι πιο σκουρόχρωμοι και χρησιμοποιούνται κυρίως για την παραλαβή του ελαίου του.

Συλλογή γλυκάνισου:
Τα πράσινα μέρη συλλέγονται πριν την άνθηση η οποία γίνεται Ιούλιο-Αύγουστο, ενώ οι σπόροι αργότερα, αφού δέσουν και αρχίσουν να μαυρίζουν.

Περιγραφή γλυκάνισου:
Ετήσιο καλλιεργούμενο φυτό με καταγωγή από τις χώρες της Ασίας και της Βόρειας Αφρικής. Έχει βλαστό όρθιο ύψους 50-80 εκ. με κατώτερα φύλλα απλά, τα μεσαία τρισχιδή και τα ανώτερα τρίβολα ή τρισχιδή με τμήματα γραμμοειδή. Άνθη λευκά ή λευκο-κιτρινωπά σε χαλαρό σκιάδιο με 6-12 ακτίνες. Καρποί ωοειδείς ή επιμήκεις 3-5 χιλ., τριχωτοί, έντονα αρωματικοί.Υπάρχουν 4 ποικιλίες, με καλύτερη την ισπανική λόγω του δυνατού αρώματός της. Ο γλυκάνισος δεν έχει καμιά σχέση με το "αστεροειδές άνισον" που είναι θάμνος καλλιεργούμενος στην Ιαπωνία - Κίνα και έχει αιθέριο έλαιο με την ίδια περίπου σύσταση.

Ιστορικά στοιχεία:
Πρόκειται για μπαχαρικό με επιστημονική ονομασία pimpinella anisum και μαζί του έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές. Ήταν γνωστός από την αρχαιότητα, από την αρχαία Κίνα όπου το γλυκάνισο λατρευόταν ως ιερό φυτό μέχρι την αρχαία Ελλάδα όπου ο Ιπποκράτης το χρησιμοποίησε για να κατασκευάσει ένα είδος κρασιού τον «ανισίτη οίνο», και από την αρχαία Ρώμη μέχρι τις μέρες μας το γλυκάνισο έχει πάμπολλες χρήσεις. Οι δε Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν, μαζί με τοκύμινο και τη μαντζουράνα, για τη μουμιοποίηση των νεκρών. Από εκείνα τα μακρινά χρόνια άρχισε να χρησιμοποιείται στην ιατρική αλλά και σε μαγικές πρακτικές. Επίσης, από την αρχαιότατη εποχή χρησιμοποιούσαν το γλυκάνισο για τον αρωματισμό διάφορων γλυκισμάτων και άρτων. Στη Ρώμη, για παράδειγμα, ήταν ευρέως διαδεδομένο το «κρασί του Ιπποκράτη» που αποτελούνταν από νερό, κρασί και γλυκάνισο. Πίστευαν, και μάλλον το είχαν διαπιστώσει στην πράξη, ότι είχε πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Και φυσικά πίστευαν ότι είχε και πολλές αφροδισιακές ιδιότητες, οι οποίες ήταν σε θέση να θεραπεύσουν τα προβλήματα σεξουαλικής δραστηριότητας. Παράλληλα, μαζί με κάποιο άλλο βότανο, φέρ' ειπείν τίλιο ή λουίζα, καταπραΰνει το νευρικό σύστημα και βοηθάει στον ύπνο. Στα Βυζαντινά χρόνια χρησιμοποιούσαν σπόρους γλυκάνισου για να φτιάχνουν τον "ανισίτη οίνο". Πίστευαν ότι "δυσουρίαν παύει και σπλάγχνα ωφελεί". Το γλυκάνισο ήταν ένα από τα αγαπημένα υλικά που χρησιμοποιούσε ο Κρατεύας ο Ριζοτόμος, βοτανολόγος και προσωπικός γιατρός του Μιθριδάτη VI που το 302 π.Χ. ίδρυσε το βασίλειο του Πόντου. Μαζί με ακόμα 36 συστατικά έφτιαξε το περίφημο «mithradatium», ένα ποτό που λέγεται ότι θωράκισε τον βασιλιά του από κάθε νόσο. 

Βάση πολλών ζαχαροπλαστικών δημιουργημάτων, αλλά και πολλών γνωστών ποτών, όπως το ούζο, το τσίπουρο, αλλά και πολλών λικέρ, όπως τα ιταλικά «σαμπούκα» και «γκράπα» ή το γαλλικό περνό για το οποίο παλιά λεγόταν ότι αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες, μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και στην τρέλα. 

Θεραπευτικές ιδιότητες γλυκάνισου
Το κυριότερο συστατικό του αιθέριου ελαίου το οποίο εξάγεται από τα σπέρματα είναι η ανηθόλη. Σήμερα το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου θεωρείταιδιουρητικό, χωνευτικό, αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό, γαλακτογόνο, τονωτικό και ισχυρό αντιφυσητικό. Απαιτείται προσοχή στη δοσολογία. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τον γλυκάνισο αφροδισιακό («συνουσίαν παρορμά» σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη -3,56) και πίστευαν ότι διατηρεί τη νεανικότητα και διώχνει τα κακά όνειρα όταν τοποθετηθεί κάτω από το μαξιλάρι τη νύχτα. Επίσης πίστευαν ότι για να είναι άνετο το ταξίδι, εκείνοι που ταξίδευαν σε μεγάλες αποστάσεις έπρεπε να πίνουν ποτά με γλυκάνισο. Ο Ιπποκράτης πίστευε ότι ο γλυκάνισος σταματούσε το φτάρνισμα και το χρησιμοποιούσε για τη δυσοσμία των γεννητικών οργάνων κ.α. Ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε ως διουρητικό και εφιδρωτικό αλλά και ως φάρμακο εναντίον των πονοκεφάλων. Ο Πλίνιος αναφέρει ότι οι γυναίκες που επρόκειτο να γεννήσουν, όταν μύριζαν γλυκάνισο είχαν εύκολο τοκετό.

Είναι ένα θερμαντικό, διεγερτικό χόρτο, το οποίο βελτιώνει την πέψη, δρα ευεργετικά στο συκώτι και το κυκλοφοριακό σύστημα και έχει αποχρεμπτική και οιστρογονική δράση. Είναι αρκετά αποτελεσματικό μέσο ενάντια στους σπασμούς-κολικούς των εσωτερικών μυών (του στομάχου και τωνεντέρων), αυξάνει την αποβολή αερίων των εντέρων και την περισταλτικότητα τους, χρησιμοποιείται ενάντια στο άσθμα, στον βήχα και τον ερεθισμό των άνω αναπνευστικών οδών, στην βραχνάδα της φωνής, σαν εφιδρωτικό και αντιπυρετικό μέσο. Συστήνεται στις μητέρες που θηλάζουν γιατί αυξάνει το γάλα αλλά και σαν διουρητικό μέσο στις ασθένειες των νεφρών, του συκωτιού και του παγκρέατος. Εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά της ψώρας.

Εναλλακτικές Θεραπείες
- Τονώνει τις λειτουργίες ζωτικών οργάνων (ήπαρ, καρδιά, πνεύμονες, εγκέφαλος).
- Βοηθά στη χώνεψη στην μείωση της βουλιμίας, στον βήχα, στις στομαχικές διαταραχές και είναι ήπιο καθαρτικό.
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό και απομακρύνει τις περιττές βλέννες.

 www.phyto.gr

www.votana.eu

archive.enet.gr